Haydar Aliyev'in 90. doğum günü!

Cavid Memmedli 10/05/2013

Eskişehir Azerbaycanlılar Derneği olarak Azerbaycan'ın dahi siyasetçisi, devlet adamı ve 3. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'i 90. doğum gününde saygıyla yad ediyoruz!

Haydar Alirza oğlu Aliyev ( Heydər Əlirza oğlu Əliyev, 10 Mayıs 1923 - 12 Aralık 2003) Sovyetler Birliği'nin yüksek devlet adamı, Azerbaycan'ın dahi siyasetçisi, büyük şahsiyet ve üçüncü cumhurbaşkanı.
 
10 Mayıs 1923 yılında Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde doğmuştur. 1939'da Nahçıvan Pedagoji Teknik Lisesi'ni bitirdikten sonra Azerbaycan Sanayi Enstitüsü, Mimarlık Fakültesi'nden mezun olmuştur. 1957'de ise, Azerbaycan Devlet Üniversitesi tarih bölümünü bitirmiştir.

1941'de Nahçıvan ÖSSC'nin Halk İçişleri Komiserliği, 1944'te ise KGB tarafından görevlendirilmiştir. O zamandan itibaren Sovyet devlet istihbaratında farklı vazifelerde çalışan Haydar Aliyev, general rütbesine kadar yükselmiş ve 1967 yılında Azerbaycan SSC Devlet Güvenlik Komitesinin başkanı olarak görevlendirilmiştir.

Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesi'nin 1969 Temmuz ayında yapılan oturumunda Haydar Aliyev Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesi'nin genel sekreteri seçilerek devletin rehberi olmuştur. 1982 Aralık ayında Sovyet İttifakı Komünist Partisi Merkezi Komitesi Siyasi Bürosu'nun üyesi seçilmiş, SSCB Bakanlar Kurulu başkanının birinci yardımcısı vazifesine yükseltilmiş ve SSCB'nin rehberlerinden biri olmuştur. Haydar Aliyev yirmi yıl süresince SSCB milletvekili olmuş, 5 yıl ise SSCB Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcılığı yapmıştır.

Haydar Aliyev 1987 Ekiminde Sovyet İttifakı Komünist Partisi Merkezi Komitesi Siyasi Bürosu'nun ve Mihail Gorbaçovun talimatı ile görevlerinden alınmıştır.

Haydar Aliyev 20 Ocak 1990'da SSCB'nin Bakü'de yaptığı kanlı baskın ile ilgili olarak ertesi gün Azerbaycan'ın Moskova'daki konsolosluğunda beyanatla karşı çıkarak, Azerbaycan halkına karşı işlenmiş cinayetin teşkilatçılarının ve faillerinin cezalandırılmasını talep etmiştir. O, SSCB'nin dağıldığını görerek, 1991 Temmuz ayında Sovyetler Birliği Komünist Partisi sıralarını terk etmiştir. 1991 – 1993 yıllarında Nahçivan Özerk Cumhuriyetinin Milli Meclisinin başkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Soveti başkan yardımcısı olmuştur. Haydar Aliyev 1992 yılında Yeni Azerbaycan Partisinin Nahçivanda yapılan kurultayında parti başkanı seçilmiştir.

1993 yılın Mayıs-Haziran aylarında Azerbaycan’da yaşanan siyasi sorunların artması sonucu Haydar Aliyev Bakü’ye davet edilmiştir. Haydar Aliyev 15 Haziran 1993 yılında Azerbaycan Milli Meclisinin başkanı seçilmiş, 24 Temmuzda Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin kararıyla Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının yetkileri verilmiştir.

3 Ekim 1993 yılında yapılan referandum sonucu Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilmiştir. 1998 yılı seçimleri sonucunda bir kaz daha Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev 2003 yılı seçimlerine rahatsızlığı nedeniyle katılamamıştır.